Wie zijn we?
Het CEDOM is het Studie- en Documentatiecentrum van de Belgische vrijmetselarij.
Het CEDOM bestaat uit:
– Een bibliotheek met een leeszaal en 11.000 boeken over vrijmetselarij
– Een bestand aan maçonnieke tijdschriften met meer dan 25.000 artikels
– Een historisch archief dat teruggaat tot de achttiende eeuw
– Een studiecentrum dat publiceert en activiteiten organiseert over de geschiedenis van de vrijmetselarij in België
Het CEDOM is toegankelijk voor iedereen: vrijmetselaars van alle obediënties, wetenschappers, onderzoekers en mensen die hun kennis over het onderwerp willen verdiepen.
Het CEDOM wordt gefinancierd door het Grootoosten van België en de Fédération Wallonie-Bruxelles.
Wat is onze missie?
Het CEDOM wil het voornaamste referentiepunt zijn en blijven voor de geschiedenis van de vrijmetselarij in België.
Deze missie wil zij waarmaken door:
– Als bibliotheek een actueel bestand aan boeken en tijdschriften over vrijmetselarij aan te leggen
– Als archief te zorgen voor de lokalisatie, centralisatie, professionele bewaring en ontsluiting van maçonnieke archieven
– Als studiecentrum te communiceren met zowel de maçonnieke gemeenschap als de buitenwereld door publicaties en publieksactiviteiten
Wat is onze visie?
Vrijmetselarij heeft een belangrijke rol gespeeld in de sociale, politieke en culturele geschiedenis van België. Deze rol dient op een objectieve, systematische en wetenschappelijke manier te worden bestudeerd. Het CEDOM lokaliseert, verzamelt, bewaart en ontsluit alle vormen van documentatie die een licht werpen op de geschiedenis van de vrijmetselarij en die van de vrijmetselarij in België in het bijzonder.
Ook de Belgische vrijmetselarij verdient het om haar erfgoed op een professionele manier verzameld, geborgen, ontsloten en gevaloriseerd te zien. Haar patrimonium is oud en vaak van onschatbare waarde. Er wordt vanuit deze gemeenschap dan ook waarde aan gehecht.
Het CEDOM werkt ook voor de gemeenschap in het algemeen. Daar werkt het als een raam. Voor de Belgische vrijmetselarij is het een venster op de wereld, een instrument om banden aan te gaan met de samenleving. Voor de samenleving is het een venster om van buiten naar binnen te kijken. Het CEDOM informeert, educeert, publiceert en exposeert met als doel de banden tussen de Belgische vrijmetselarij en de buitenwereld te versterken.
Vrijmetselaars verzamelen zich in ‘loges’ (of ‘werkplaatsen’) die op hun beurt zijn aangesloten bij obediënties. Allemaal kunnen zij rekenen op het CEDOM om hun archief en waardevol boekenbestand in kaart te brengen en/of in bewaring geven.
Geschiedenis
In 1968 werd in de schoot van het Grootoosten van België het CEDOM (‘Centre d’Etudes et de DOcumentation Maçonnique’) in het leven geroepen. Aanvankelijk was het de bedoeling dat het CEDOM het archief en de bibliotheek van het Grootoosten van België zou beheren en was haar werking uitsluitend bedoeld voor het secretariaat van het Grootoosten van België en de leden die bij die obediëntie waren aangesloten. Er werd ook een bibliotheek aangelegd die ten dienste stond van de leden.
Rond 2000 maakt het CEDOM zich op voor het ontvangen van een substantieel pakket aan archieven die in 1992 werden geïdentificeerd in een depot in Moskou. Het ging om een verzameling archieven die tijdens de Tweede Wereldoorlog uit diverse Belgische werkplaatsen waren geroofd en door de Duitse bezetter naar Berlijn werden overgebracht. Daar werden ze op hun beurt in 1945 door de Russen meegenomen die de archieven na de val van het communisme wensten te restitueren. Alle Belgische werkplaatsen die tijdens de oorlog het slachtoffer waren geworden van deze ontvreemding kwamen overeen dat de collectie ondeelbaar was en dat ze het beste op een centrale plaats werd bewaard. Sinds 19 juni 2002 rusten de archieven van Moskou in het CEDOM en begon het proces van bewaring en ontsluiting van de collectie.
De komst van de ‘Archieven van Moskou’ duwde het CEDOM in een beslissende richting. In januari 2004 werd het CEDOM een onafhankelijke vzw. Het wordt gefinancierd door het Grootoosten van België en sinds 2008 ook structureel betoelaagd door de Federation Wallonie-Bruxelles. Er is ook een kleine tussenkomst vanwege de Vrouwen Grootloge van België. Andere obediënties dragen niet rechtstreeks bij tot de kosten van het CEDOM, maar de instelling stelt zich ten dienste van de volledige Belgische vrijmetselarij en haar archieven.
De collectie van het CEDOM is klein en gespecialiseerd. Alle boeken en archieven in haar collectie hebben betrekking op de vrijmetselarij in België en werden in depot gegeven of geschonken door maçonnieke organisaties of door particuliere personen die vrijmetselaar zijn of waren. Op dit moment beheert het CEDOM 40 archiefcollecties. Alles bij elkaar draagt het CEDOM zorg voor een boekenbestand van 11.000 stuks en 252 lopende meter archief.